Πως επηρεάζει η ψυχολογία μας την διατροφή μας; Γιατί τρώμε περισσότερο όταν είμαστε απογοητευμένοι; Τι σημαίνει ψυχολογικά όταν τρώμε περισσότερο απ’τό κανονικό;
Η διαιτολογία απαντά μόνο ένα μέρος των ερωτημάτων. Η ψυχολογία όμως μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τι σημαίνει για τον καθένα μας το φαγητό. Το φαγητό είναι απαραίτητο μέσο επιβίωσης, Αυτό είναι γνωστό. Εκτός όμως από την επιβίωση, το φαγητό εξυπηρετεί και μία άλλη πτυχή της ανθρώπινης ύπαρξης. Ποιά είναι αυτή; Μην αναρωτιέστε. Η ευχαρίστηση!
Το φαγητό είναι ευχαρίστηση. Μάλιστα είναι από τις πιο πρωτόγονες μορφές ευχαρίστησης αφού μας παραπέμπει και μας υπενθυμίζει τον θηλασμό. Την μαμά. Τότε που αφημένοι στα σίγουρα και ασφαλή χέρια της μητέρας, μπορούσαμε να απολαύσουμε την τροφή όσο ίσως ποτέ άλλοτε στα αργότερα χρόνια δεν την απολαύσαμε. Μας υπενθυμίζει ότι κάπου μέσα σε αυτό τον δύσκολο κόσμο, υπάρχει καί ασφάλεια. Μας κάνει να νιώσουμε πλήρεις και γεμάτοι.
Και μας καλλιεργεί την ευαισθησία της προσφοράς. Όπως ακριβώς έκανε και η δική μας μαμά. Όταν έχουμε ζήσει σε εκείνη την τρυφερή ηλικία εκείνο το τάισμα μαζί με το χάδι, την αγκαλιά, το λίκνισμα, το χαμόγελο και το όλο αγάπη βλέμμα της τροφού, τότε μπορούμε να εκτιμήσουμε την σημασία της προσφοράς. Βλέπετε ήδη πόσα σημαντικά πράγματα προκύπτουν, πράγματα που σχετίζονται με το φαγητό. Αίσθημα ασφάλειας, πληρότητας, προσφοράς.
Στην διατροφή λοιπόν η έννοια «φαγητό» εμπεριέχει μέσα της ένα μεγάλο και σημαντικό μέρος από τα χαρακτηριστικά που διαμορφώνουν την ανθρώπινη προσωπικότητα. Όταν δεν θέλουμε να δεχτούμε κάτι, όταν κάτι μας είναι αφόρητα ενοχλητικό, πολλές φορές συνηθίζουμε να λέμε ότι «το ξερνάμε». Όταν πάλι μας λείπει κάτι και το θέλουμε, τότε λέμε ότι «το λαχταρούμε». Ακριβώς όπως λαχταρούμε να φάμε το αγαπημένο μας φαγητό. Όταν είμαστε θλιμμένοι σε κάποιους κόβεται η όρεξη ή κάποιοι άλλοι άνθρωποι μπορεί να φάνε υπερβολικά για να «γεμίσουν» εκείνο το κενό που νιώθουν την δεδομένη στιγμή. Να αναφερθώ και στην σοκολάτα; Όλοι μας έχουμε ζήσει την αίσθηση της έλλειψης μιας σοκολατένιας λιχουδιάς και πολλές χαριτωμένες κυρίες αδειάζουν πακέτα με σοκολατάκια μετά την απόφαση ενός χωρισμού. Για να μην θεωρηθώ μονόπλευρος βέβαια, θα πώ ότι αυτό το κάνουν και οι άντρες. Η κατανάλωση σοκολάτας δεν αποτελεί προνόμιο μόνο των γυναικών!
Οι αισθήσεις λοιπόν της ευχαρίστησης της στοματικής κοιλότητας, της πλήρωσης του στομάχου και της ανάγκης για ύπνο μετά από ένα καλό γεύμα δίνουν έναν πολύ ωραίο τόνο στην καθημερινότητά μας. Δυστυχώς βέβαια στις μέρες μας ο μεσημεριανός ύπνος έχει εκλείψει, η διατροφή δεν είναι προσεγμένη και η ώρα του φαγητού έχει απωλέσει τα χαρακτηριστικά μιας ευχάριστης ώρας αφού έχει μπεί ανάμεσα σε άλλες δραστηριότητες και έχει πιεστεί αφόρητα. Θα έπρεπε όμως να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε περισσότερο το πως θα φάμε ήρεμα και ποιοτικά. Και βέβαια χωρίς βιασύνη.
Θέλω να τονίσω και μία ακόμα ψυχολογική πλευρά της έννοιας «φαγητό». Αυτή η πλευρά είναι αντίθετη της ευχαρίστησης. Και αυτή η πλευρά λέγεται «επιθετική». Δε νομίζω ότι αυτό προκαλεί απορία. Προκειμένου να φάμε χρησιμοποιούμε τα δόντια μας για να κόψουμε την τροφή. Χρησιμοποιούμε τους μύες του προσώπου και όταν μας αρέσει το φαγητό μασάμε με μανία. Επίσης κρατάμε μαχαίρι και πιρούνι. Για σκεφτείτε το λίγο. Ένα ανορεξικό άτομο επιτίθεται στον εαυτό του (αλλά και στους άλλους) με το να μην τρώει. Γιατί το κάνει αυτό το ανορεξικό άτομο δεν μπορώ να το αναλύσω εδώ γιατί δεν είναι αυτό το θέμα μας. (Για την ανορεξια διαβάστε εδω). Απλώς φέρνω ένα παράδειγμα για να δείξω πιο καθαρά την έννοια της επιθετικότητας. Επίσης, κοινωνιολογικές έρευνες έχουν δείξει ότι ανάμεσα στα μέλη των οικογενειών, οι πιο αγαπησιάρικες στιγμές αλλά και οι πιο έντονοι καβγάδες γίνονται κατά την διάρκεια των γευμάτων!